Licht

Om goed wakker te zijn en veel energie te hebben, heeft jouw biologische klok licht nodig. Hoe meer, hoe beter! Licht, en dan vooral daglicht, zorgt ervoor dat het signaal van wakker zijn via je ogen naar de hersenen wordt gestuurd. Er is een groot verschil tussen kunstlicht, naar buiten kijken of daadwerkelijk buiten zijn. Dat heeft met lichtsterkte te maken. Het meest intense en sterke licht is altijd daglicht. Zelfs op een grauwe dag is het licht buiten sterker dan binnen. Dus: heb je weinig energie, zorg dan dat je zoveel mogelijk naar buiten gaat. En laat die zonnebril maar binnen liggen. Die houdt weer licht tegen.

Voldoende daglicht is ook stimulerend voor een goede slaap. Jouw slaap komt beter op gang met voldoende daglicht in de ochtend. Dit komt ook weer door de wonderlijke werking van hormonen.

Donkerte

Voor de avond geldt juist dat donkerte helpt met je voor te bereiden op de nacht. Het moet flink donker zijn om genoeg melatonine aan te maken. Je zult beter slapen als je zo min mogelijk licht te zien krijgt in de avonduren. Probeer sterk licht in huis dus te vermijden. Dat geldt voor de lampen, maar ook voor het licht van de tv en het blauwe licht van bijvoorbeeld een laptop of tablet. Let bijvoorbeeld ook op de verlichting in de badkamer: schijnt er fel licht boven de spiegel? Dan is het best om dat licht niet aan te doen vlak voor je gaat slapen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat zo’n lamp al voldoende kan zijn om de aanmaak van melatonine tegen te houden.

Laat naar bed gaan versus vroeg ontwaken

Voor een ochtendmens geldt dat de productie van melatonine start rond 20.00 uur ’s avonds. Bij avondmensen is dat zo’n twee uur later. Het bioritme is bedacht door moeder natuur en is maar een klein beetje te beïnvloeden. Gaat een persoon altijd te laat naar bed, dan mist hij of zij een deel van zijn kernslaap (is voor fysiek en geheugenherstel) en maakt daardoor minder groeihormonen en melatonine aan. Hetzelfde geldt dan ook voor mensen die altijd heel vroeg opstaan of wakker worden. Zij missen een deel van de belangrijke REM-slaap. Tijdens de REM-slaap vindt onder meer de verwerking van gegevens plaats en worden dingen opgeslagen in het langetermijngeheugen.

Een verstoorde biologische klok

Mensen die ’s nachts werken of een verstoorde biologische klok hebben, zijn dus actief op het moment dat het lichaam eigenlijk wil slapen en andersom. ‘s Nachts werken kost daarom ook veel meer energie dan overdag. Onderzocht is dat er tot 3 keer zoveel fouten worden gemaakt op het werk. En daarnaast is bijvoorbeeld de kans op een ongeluk in de ochtendspits, wanneer nachtwerkers naar huis rijden, groter dan in de avondspits.

’s Nachts niet of niet goed slapen betekent dat onze hersenen de gebeurtenissen van overdag niet kunnen verwerken. En dat kan ertoe leiden dat we ons prikkelbaar en somber voelen. Slaap je langere tijd niet goed? Dan kan je je best down gaan voelen. Het is voor onze (psychische) gezondheid dus het beste als we én ’s nachts én goed slapen.